برای تشخیص علت ریزش مو چه کاری کنیم؟

آیا در ریزش مو نیازمند قرص و کپسول تقویتی گرانقیمت و شامپوهای خارجی هستیم؟

اگر روی بالش یا برس موی خود، بیش از حد معمول مو می بینید، نگران کننده است. ریزش بین 50 تا 100 تار مو در روز طبیعی است. زمانی که بیش از این حد موهای شما بریزد، شما دچار ریزش مو شده اید.
اکثر مردم چند ماه پس از رویداد استرس زا متوجه ریزش بیش از حد مو می شوند. به عنوان مثال، یک مادر پس از زایمان می تواند حدود دو ماه پس از زایمان شاهد ریزش بیش از حد مو باشد. ریزش معمولاً حدود چهار ماه پس از زایمان به اوج خود می رسد. این ریزش طبیعی و موقتی است. همانطور که بدن شما دوباره تنظیم می شود، ریزش بیش از حد مو متوقف می شود. در عرض شش تا نه ماه، مو پری طبیعی خود را بازمی یابد.
با این حال، اگر عامل استرس زا با شما باقی بماند، ریزش مو می تواند عمر طولانی داشته باشد. افرادی که دائما تحت استرس زیادی هستند ممکن است در طولانی مدت دچار ریزش بیش از حد مو شوند. ریزش مو دلایل متفاوتی دارد. ریزش مو زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی جلوی رشد مو را بگیرد.

اصطلاح پزشکی برای این نوع ریزش مو، «آناژن افلوویوم» است. شایع ترین علل ریزش مو عبارتند از:

• ریزش موی ارثی
• سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان می دهد
• سوء تغذیه
• عفونت های قارچی و بیماری های التهابی مانند لوپوس و لیکن پلان
• برخی داروها و درمان ها
• شیمی درمانی
• ابتلا به کرونا
• مدل موهایی که موها را می کشد
• محصولات نامناسب مراقبت از مو
• کندن وسواسی مو

اگر ریزش مو داشته باشید، موهای شما رشد نمی کند تا زمانی که علت آن متوقف شود. به عنوان مثال، افرادی که تحت شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار می گیرند، اغلب موهای زیادی از دست می دهند. هنگامی که درمان متوقف می شود، موهای آنها تمایل به رشد مجدد دارند.

سایر علل ریزش مو ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. بسیاری از افرادی که ریزش موی ارثی دارند بدون درمان، ریزش موی آنها ادامه خواهد یافت. زنی که ژن های ریزش موی ارثی را به ارث می برد، ممکن است متوجه نازک شدن تدریجی مو شود. مردانی که دارای ریزش موی ارثی هستند، خالی شدن و عقب رفتن خط رویش یا لکه‌های طاسی دارند که از مرکز پوست سر شروع می‌شود.

متخصصان پوست می توانند بین ریزش مو تمایز قائل شوند

اگر نگران میزان ریزش مو هستید، نیازی نیست در سکوت رنج بکشید. می توانید برای دریافت کمک در این زمینه به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. یک متخصص پوست و مو می تواند به شما بگوید که آیا ریزش موی طبیعی دارید یا ریزش بیش از حد مو. برخی افراد هر دو را دارند.
یک متخصص پوست همچنین می تواند علت یا علل را پیدا کند و به شما بگوید که چه انتظاری از درمان باید داشته باشید. گزینه های درمانی موثر برای بسیاری از انواع ریزش مو در دسترس هستند. هرچه درمان زودتر شروع شود، نتایج بهتری حاصل خواهد شد.
دو نوع ریزش مو داریم:
1. ریزش موی آناژن:
در این مدل، ریزش مو با سرعت بالا و در حجم زیاد صورت می‌گیرد و موها در همان فاز رشد (فاز آناژن) از چرخه حیاتشان، از بین می‌روند. نکته مهم درباره ریزش مو آناژن این است که ریزش مو در این مدل، صرفاً به ناحیه سر محدود نیست بلکه می‌تواند ریزش ابرو و حتی مژه‌ها را هم در پی داشته باشد. خوشبختانه با وجود شدت ریزش مو در مدل آناژن، موها بعد از مدتی، رشد عادی خود را از سر می‌گیرند اما برای تسریع این امر و افزایش کیفیت رشد آن‌ها، حتماً باید از مشاوره‌های تخصصی پزشک پوست و مو کمک گرفت.
این مدل ریزش مو، ریشه ژنتیکی ندارد و اغلب در اثر شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ایجاد می‌شود. البته عفونت‌هایی مثل قارچ مو و همینطور بیماری‌های خود ایمنی نیز می‌توانند از دلایل ریزش مو آناژن باشند.

2. ریزش موی تلوژن:
موی سر، چرخه حیات مشخصی دارد. در هر مقطع زمانی معین، حدود ۸۵ الی ۹۰ درصد موی سر یک فرد، فعالانه و در طول چند سال رشد می‌کند و ۱۰ الی ۱۵ درصد موی باقی‌مانده به‌طور هم‌زمان، وارد فاز ریزش می‌شود. به مرحله رشد فعالانه موها، آناژن و به مرحله ریزش آن‌ها تلوژن می‌گویند. با ریزش موها، موهای جدید که در ابتدای فاز آناژن قرار دارند، جایگزین آن‌ها شده و این چرخه به‌طور مستمر ادامه پیدا می‌کند.
ریزش مویتلوژن افلوویوم زمانی رخ می‌دهد که این چرخه، دچار نقص و اختلال شود. یعنی چرخه حیات مو، در فاز تلوژن (ریزش) باقی بماند و رویش فاز آناژن، آن‌قدر نباشد که بتواند خلأ موهای ازدست‌رفته را جبران کند. به‌عبارت‌دیگر، رویش مجدد موهای ریخته شده آن‌طور که بایدوشاید صورت نگیرد.
در افراد نرمال که ریزش موی آنچنانی ندارند معنایش آن است که اگر 100 تار موی آنها را با فشار ملایم بین دو انگشت بکشیم حداکثر 10 تار موی تلوژن (موی در حال استراحت) می تواند از سر فرد معاینه شونده جدا شود. اگر بیشتر از 10 تار مو تلوژن (موی در حال استراحت) از سر فرد معاینه شونده جدا شود، یعنی فرد دچار ریزش موی تلوژن یا همان روند طاسی می باشد.

مجموعه‌ای از دلایل مختلف می‌توانند باعث ریزش مو تلوژن افلوویوم شوند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌ اند از:

• جراحی
• شوک‌های شدید جسمی
• استرس روانی شدید
• تب بالا، عفونت شدید یا بیماری‌های دیگر
• کاهش وزن شدید
• تغییر ناگهانی و شدید رژیم غذایی
• تغییرات هورمونی ناگهانی ناشی از مواردی مثل زایمان، یائسگی و ...
• فقر آهن
• اختلالات غده تیروئید
• اثرات جانبی بعضی داروها

تمام هدف ما در درمان ریزش مو این است که اولاً موها را در فاز اناژن یا رشد نگه داشته تا موها رشد کرده و بلندتر، ضخیم تر و تیره تر شوند. اما اگر مو از فاز اناژن وارد تلوژن گردد قطعاً ریزش همان تار مو اتفاق خواهد افتاد و پس از مدتی همان ریشه مو، تار موی جدیدی را معرفی می نماید که در مقایسه با تار موی قبلی نازک تر و کمی روشن تر است و به همین علت وقتی به صورت مکرر موها از فاز اناژن (رشد) وارد فاز تلوژن (خواب و ریزش) می شوند، آرام آرام از قطر و ضخامت آنها کاسته شده و در انتها پس از ده ها و صدها بار تکرار تبدیل به موهای کرکی می شوند. به همین علت یکی از شکایت مهم افراد مبتلا به ریزش شکایت از کم شدن حجم مو، نازک شدن کم رنگ و روشن شدن تار مو است.
بنابراین زمانی که موها نازک می شوند، یا زمانی که رشد موها بسیار اندک است، و همچنین موها از رنگ تیره به رنگ بور یا روشن تبدیل می شوند، یعنی به طور مکرر موها ریخته و مجدد رشد نموده و این تکرار ریختن و روئیدن موجب نازکی، کم رنگی و کم پشت شدن موها می گردد. این تغییر بیشتر در موهای ناحیه وسط سر دیده می شود درحالیکه موهای ناحیه پشت سر و کنارهای سر و گوش بدون تغییر باقی می ماند. چراکه موهای پشت و کنار گوش به هورمون های اندروژنیک یا ضد ریشه مو حساس نیستند. بنابراین ریزش موی تلوژن یا اندروژنیک بیشتر مختص موهای جلو و وسط سر هست نه کناره ها و پشت سر. اما ریزش موی اناژن که در سوء تغذیه شدید و شیمی درمانی دیده می شود، برای همه ی قسمت های سر و بدن است.

ریزش موی کودکان

بسیاری از بزرگسالان انتظار دارند با افزایش سن مقداری از موها را از دست بدهند، اما ریزش مو در کودکان می‌تواند باعث ایجاد نگرانی شود، به‌ویژه زمانی که در مورد لکه‌های طاسی یا موهای نازک ناراحت می‌شوند. با این حال، ریزش مو در کودکان نسبتاً شایع است.
یزش مو در کودکان ممکن است الگوهای متفاوتی نسبت به ریزش موی بزرگسالان داشته باشد. به عنوان مثال، آلوپسی آندروژنتیک، یا طاسی الگو، شایع ترین علت در بزرگسالان است.
در کودکان، علل شایع شامل عفونت های قارچی یا باکتریایی، تلوژن افلوویوم (ریزش موی ناشی از استرس) و آلوپسی کششی است. تب شدید و بیماری های سخت مانند کرونا نیز می تواند باعث ریزش مو در کوکان شود. با این حال، شایع ترین علت ریزش مو در کودکان، کرم حلقوی پوست سر است که یک عفونت قارچی قابل درمان است.

ریزش مو و بارداری و شیردهی

در دوران بارداری، افزایش سطح استروژن، مرحله رشد طبیعی مو را طولانی تر می کند. به این ترتیب، موهای کمتری وارد مرحله استراحت می شوند، بنابراین موهای کمتری هر روز می ریزند. زنان باردار اغلب موهای پرپشت تر و شاداب تری خواهند داشت.
با این حال، پس از تولد یا پس از از شیر گرفتن کودک از شیردهی، سطح استروژن به سرعت کاهش می یابد و باعث می شود فولیکول های مو به طور دسته جمعی وارد مرحله استراحت خود شوند. به طور معمول، سه تا چهار ماه پس از تولد یا از شیر گرفتن نوزاد، زنان متوجه افزایش ناگهانی و قابل توجهی در ریزش یا ریزش مو می شوند.
موهای شما در نهایت چرخه رشد طبیعی موهای سالم خود را از سر خواهند گرفت. مدت زمانی که طول می‌کشد تا فولیکول‌های مو چرخه طبیعی خود را از سر بگیرند، در افراد مختلف متفاوت است، اما معمولاً در عرض ۶ تا ۱۲ ماه کاهش می‌یابد.
بنابراین جای نگرانی برای خانم های باردار و شیرده وجود ندارد. ریزش مو پس از زایمان موقتی است و نسبتاً سریع برطرف می‌شود.
علاوه بر تغییرات هورمون ها در دوران بارداری و شیردهی یا پس از زایمان، دلایل دیگری نیز وجود دارد که می تواند باعث ریزش مو شود. اولین مورد استرس است. شما شبانه روز به یک نوزاد شیر می دهید و ساعات خواب شما کمتر از قبل خواهد بود. شما همچنین در دوران نقاهت پس از زایمان هستید. بدن گاهی به استرس های روحی و جسمی همراه با ریزش مو واکنش نشان می دهد که معمولا سه تا چهار ماه پس از کاهش استرس، ریزش مو متوقف شود.

رژیم غذایی در دوران شیردهی

رژیم غذایی سالم در دوران شیردهی به همان اندازه مهم است که در دوران بارداری اهمیت دارد. تمرکز بر تغذیه در دوران شیردهی ممکن است با وجود مراقبت از نوزاد سخت باشد، اما عدم مصرف پروتئین و آهن کافی نیز ممکن است باعث ریزش موهای شما شود. مادران شیرده باید روزانه دو تا سه وعده پروتئین از منابعی مانند لوبیا، گوشت، مرغ و ماهی مصرف کنند. همچنین به 10 میلی گرم آهن نیاز دارید. منابع غذایی آهن عبارتند از: زرده تخم مرغ، گوشت، لوبیا و میوه های خشک. با پزشک خود در مورد مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی برای پر کردن شکاف های موجود در رژیم غذایی خود صحبت کنید.

آیا کاری وجود دارد که بتوانیم برای جلوگیری از ریزش موی مرتبط با عدم تعادل هورمونی انجام دهیم؟

در حالی که ممکن است جلوگیری از ریزش مو پس از زایمان غیرممکن باشد، اما می‌توانید شدت ریزش مو را به میزان قابل توجهی کاهش دهید. استرس را کاهش دهید و یک رژیم غذایی متعادل غنی از پروتئین، فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب ضروری (به ویژه اسیدهای چرب امگا 3)، ویتامین A، ویتامین B-6، ویتامین B-12، بیوتین، ویتامین C و ویتامین E داشته باشید.

پاسخ علمی به اینکه چرا موها باید همیشه در فاز رشد باشند؟

تمام تلاش ما در حفظ موها و جلوگیری از ریزش آنها، این است که موهای سر همیشه در فاز رشد یا آناژن باقی بماند و اجازه ندهیم مو وارد فاز خواب یا استراحت و ریزش (تلوژن) شود. چراکه می دانیم اگر مو وارد فاز استراحت و یا تلوژن گردد قطعاً در رشد جدید که چند هفته و و یا چند ماه بعد خواهد بود مطمئناً ضعیف تر و نازک تر از تار موی قبلی خواهد بود.

قدم اول: در درمان ریزش مو آن است که بدانیم چه نوع ریزش مو داریم؟
آناژن یا ریزش مو در فاز رشد یا تلوژن یا ریزش مو در فاز استراحت و خواب

قدم دوم: بعد از تعیین نوع ریزش مو باید علت هر یک را به دقت کشف کنیم:
مثلاً مهمترین علت ریزش مو در نوع آناژن علل ذیل می باشند:
1. شیمی درمانی
2. سوء تغذیه شدید
3. تب شدید و بیماری سخت
4. جراحی سنگین و بیهوشی طولانی
5. شوک قلبی، شوک عفونی
6. بیمای های قارچی و التهابی پوست مانند لیکن پلان و بیماری های رماتیسمی
7. اختلالات هورمونی مانند اختلال تیروئید
بنابراین در موارد بالا ابتدا باید درمان صورت بگیرد. در غیر اینصورت هیچ درمان موثر دیگری مانند شامپو، قرص، کپسول های گرانقیمت و محلول های تقویتی برای درمان ریزش مو وجود ندارد. و تجویز شامپوهای گرانقیمت و یا ژل ها و آمپول های تقویتی ماهواره ای هیچ تأثیری در درمان علل ذکر شده ندارد.
برای آگاهی بیشتر، مثالی را عنوان می کنیم. مثلا اگر فردی دچار اختلال تیروئید مانند کم کاری تیروئید است تا زمانی که کم کاری تیروئید او درمان نشود، گرانقیمت ترین و کمیاب ترین قرص و آمپول های تقویت مو، ذره ای در جلوگیری از ریزش و نیز رویش و تقویت مجدد موهای بیمار تأثیر نخواهد داشت.
بنابراین برای هر ریزش مو نمی توان به صورت خودسرانه از داروی تقویتی آمریکایی یا شامپوهای گرانقیمتس و یا آمپول تقویت موی سر استفاده کرد.

شایع ترین علت ریزش مو:

شایع ترین علت ریزش مو در مراجعات مراکز درمانی پوست، ریزش موی آندوژنیک یا هورمونی با زمینه ژنتیک است. به عبارت دیگر ریشه مو (فولیکول) به هورمون جنسی موجود در بدن (مرد یا زن) مبتلا به ریزش مو، حساس می باشد.
برای تشریح بیشتر، هورمونی به نام تستوسترون که در بدن همه آقایان وجود دارد، می تواند در عده ای پس از اتصال با ریشه مو موجب تضعیف ریشه و ریزش تار مو گردد. اما همین هورمون در عده ای دیگر به رغم اتصال و تماس با ریشه موی آنها هرگز موجب ریزش مو نمی گردد.
نتیجه اینکه ریشه موی عده ای از آقایان به خصوص در جلو و بالای سر به هورمون تستوسترون حساس می باشد و به محض اتصال با آن هورمون، مو دچار ضعف و ریزش می شود.
طبیعی است در چنین وضعیتی داروهای تقویتی، زینک، سلینیوم، کپسول های تقویتی و آمپول های ب پنتین و سیستئین و ... انواع شامپوای گرانقیمت هیچ نقشی در درمان ندارد. بلکه تنها درمان موثر و موفق آن دارویی می باشد که از اتصال هورمون تستوسترون به ریشه مو جلوگیری نماید که در چنین مواردی از مشتقات ماینوکسیدیل و داروی خوراکی فنپشیا بهره می جوییم و البته باید بدانیم به محض قطع دارو ذکر شده ریزش مو مجدداً شروع می شود. زیرا همان هورمون مجدداً فرصت اتصال به ریشه مو را خواهد یافت. پس ریزش موی اندروژنیک قطعاً تا زمان مصرف دارو قابل کنترل است.

درمان ریزش مو

• درمان دارویی
• پی آر پی موی سر
• مزوتراپی موی سر
• لیزر سرد (کم توان)
• کاشت مو
• قرص های تقویت مو با تجویز پزشک

• ریزش موی کششی (ترکشنال آلوپسی)
  تاریخ انتشار : 1402-01-14تاریخ بروز رسانی : 1402-10-05